مطالب قبل، از مسواک، خمیر دندان، نخ، دهان شویه و مواد پرخطر گفتیم. با کلیک روی این لینک ها می توانید آن مطالب را بخوانید: قسمت اول - قسمت دوم. به عنوان سومین مطلب، اینجا آخرین نکاتی را که برای سلامت دندان مهم است بیان می کنیم:

سیگار و الکل دو ماده ای که عامل بسیاری از مشکلات سلامت هستند، در مورد دندان هم خطر خود را نشان می دهند. این مواد خطر سرطان ناحیه دهان را افزایش می دهند، رطوبت و بزاق دهان را کم می کنند، نیز پوسیدگی و لَقی دندان را تسریع می کنند. متأسفانه سیگار بر ظاهر دندان هم تأثیر منفی دارد.

نکته مهم دیگر این است که مواد غذایی شیرین یا پرقند را به مدت زیاد در دهان نگه داشتن باعث تماس طولانی مدت و تدریجی قند موجود در آنها و دندان می شود. و این موضوع سبب می شود که چسبندگی بیشتری ایجاد شده و میکروب ها هم فرصت بیشتری برای سوء استفاده داشته باشند. پس فقط نوع غذا مطرح نیست؛ بلکه مدت تماس این مواد غذایی با دندان هم حائز اهمیت است. برای مثال، اگر عادت دارید به طور مداوم شکلات یا آبنبات در دهان داشته باشید یا نوشابه ها و انواع نوشیدنی های شیرین را آرام مزه مزه کنید، خطر پوسیدگی دندان بیشتر می شود.

دندان ها علاوه بر همه این مراقبت ها به بعضی مواد مغذی نیاز دارد تا محکم بماند. پس ما باید مواد غذایی مفید برای دندان را مصرف کنیم؛ به خصوص مواد دارای کلسیم (لبنیات، بعضی سبزیجات و بعضی حبوبات)، پروتئین (لبنیات، گوشت ها، حبوبات و ...)، ویتامین سی (مرکبات، سبزیجات و ...) و ویتامین دی (نور آفتاب یا مکمل و ...) برای سلامت دندان اهمیت دارند. این مواد یا برای تشکیل و حفظ مواد سخت دندان لازم اند یا برای استحکام و سلامت لثه. 

بعضی مشکلات گوارشی که سبب بازگشت مواد اسیدی معده به ناحیه دهان می شود ممکن است در درازمدت برای دندان مشکل زا باشند. مثلاً اگر ریفلاکس معده دارید یا مرتب استفراغ می کنید حتماً با مراجعه به پزشک این مشکلات را بهبود دهید. چون مواد اسیدی به اصطلاح دندان را می خورند.

علاوه بر این ها، اجازه ندهید دهان به مدت طولانی یا مرتباً خشک شود. وقتی بزاق کم باشد، خطر آسیب به دندان بیشتر می شود. پس مرتب آب و مایعات بدون شکر استفاده کنید. نکته کاربردی آخر این است که در شرایطی که دسترسی به مسواک ندارید، مثلاً در سفر یا مهمانی یا محل کار، بعد از صرف غذا یا شیرینی ها، دهان را به خوبی بشویید و بقایای غذا را از آن خارج کنید. شستن دهان با آب نمک مؤثر تر از آب خالی است. همین طور می توان از آدامس های بدون قند ساده (حاوی زایلیتول و موارد مشابه) بعد غذا استفاده کرد.

امیدوارم دندان های شما همیشه محکم و استوار باشند و برای تان بدرخشند. مراقب شان باشید!

در مطلب پیشین خوندیم که برای حفظ سلامت دندان باید مسواک بزنیم و جزئیاتی رو درباره خود مسواک و خمیر دندان دیدیم (برای مشاهده مطلب قبل اینجا کلیک کنید). اما آیا همین کافی هست؟

باید در کنار مسواک، نخ دندان هم استفاده کنید. بهتره که یک بار در روز با نخ دندان بین دندان ها رو یعنی جاهایی که معمولاً مسواک بهشون نمیرسه تمیز کنید. مثلاً آخر شب زمان خوبی هست. برای این که لثه های مبارک خودتون رو داغون نکنید حتماً آموزشش رو ببینید و اصولی انجامش بدید!

ایا دهان شویه هم لازم هست؟ برای کسانی که هم مسواک هم نخ دندان می زنند خیلی لازم نیست. اما استفاده ازش فوایدی داره. بهتره دهان شویه حاوی فلوراید باشه.

حالا فرض کنیم از این روش ها برای حفظ سلامت و استحکام دندان ها استفاده می کنیم. می تونیم همه چیز با این دندان ها مصرف کنیم؟

خیر! در این زمینه هم باید اصولی رعایت بشه. بدترین غذاها برای دندان، سه دسته اند: شیرینی ها – اسیدی ها – سنگ ها!

شیرینی ها به خصوص اونهایی که بدجور به دندان می چسبند، میکروب ها رو جذب میکنند و اونها زیاد میشن و مواد اسیدی تولید میکنند که دندون ها رو می پوسونه. شکلات، قنادی، نوشابه ها و آب میوه های قند دار از مثال هاش هستند.

اسیدی ها یه مرحله خطرناک ترند. چون اسید لایه روی دندان رو به تدریج حل میکنه و این میتونه در دراز مدت مخرب باشه. مثلاً نوشابه ها، آب لیمو ترش، سرکه و ترشی ... . بدترین حالت اینه که این ها رو تنهایی مصرف کنید و مدت زیادی تو دهان نگه دارید!

سنگ ها، بله درست خوندید! البته منظور ما مواد غذایی هست که سفت اند و مثل سنگ می مونن. بدا به حال کسانی که با دندان هاشون انواع بادام و پسته و این جور موارد رو میشکونن! سعی کنید از وسیله برای شکوندن این ها استفاده کنید. همچنین حواس تون باشه داخل برنج و حبوباتی که تهیه می کنید سنگ ریزه نباشه. و مورد آخر دیده شده بعضی عزیزان مشاغل شون طوری هست که از دندان ها برای کندن و کشیدن بند و سیم و چسب و ... استفاده می کنند! که خیلی بدکاری هست.

اول با بدیهی ترین توصیه شروع کنیم: دندان­های خود رو مسواک بزنیم. ولی چطورش مهمه!

چند بار؟ دو بار در شبانه روز کافی و مناسب هست.

چه وقت؟ یکی­ش حتماً قبل خواب شب باشه. دومی­ش می تونه اول صبح، بعد ناهار یا وقت دیگه باشه.

قبل غذا یا بعد غذا بهتره؟ اونی که آخر شب هست بعد همه خوردنی ها هست! برای دفعه دیگه، بستگی به شرایط و علایق شما داره و زمان مصرف و نوع مواد غذایی که مصرف می کنید. ولی اگه می خواید بعد غذا مسواک بزنید، حداقل نیم تا یک ساعت صبر کنید بعد بزنید.

چه مسواکی؟ مسواک ها سه درجه نرم، متوسط، سخت دارند. برای غالب افراد نوع نرم شون بهتره. همین طور بهتره مسواک، تارهای زاویه دار یا چند سطحی هم داشته باشه تا به اعماق دندان ها نفوذ کنه و پاک کنه. و البته از نظر اندازه و شکل دسته و بُرسش طوری باشه که هم خوب در دست جا بگیره و هم خوب در دهان بچرخه. لطفاً هنگام مسواک زدن با آرامش و لطافت با دندان ها برخورد کنید! جدی میگم خشونت خوب نیست.

چه خمیر دندانی؟ خمیردندان رو از برند مشهور و با کیفیت بگیرید. اگه تأییدیه یه انجمن یا سازمان مرتبط با دندان پزشکی داشته باشه چه بهتر. اکیداً توصیه میشه حاوی فلوراید هم باشه. این ماده به استحکام دندان و پیشگیری از پوسیدگی کمک میکنه. برای بعضی افراد خمیردندان های خاصی مثل مخصوص دندان های حساس، خوشبو کننده، سفید کننده و ... مناسب تره.