پیاز عضو پرطرفدار و پراستفاده از خانواده سبزیجات آلیوم (Allium) در آشپزی و سفره ما ایرانی ها است. خانواده ای که شامل سیر، پیازچه، تره، تره فرنگی و پیاز کوهی هم می شود. در کل جهان و از جمله ایران پیاز معمولی بیشترین تولید و مصرف را از این گروه دارد. در این مقاله کوتاه به بررسی خواص این سبزی دوست داشتنی می پردازیم.

پیاز به عنوان نوعی سبزی حاوی مقداری فیبر است که پره بیوتیک هم محسوب می شود. یعنی به میکروب های مفید روده کمک می کند که بهتر رشد کنند. از جمله این ترکیبات می توان به اینولین و فروکتوالیگوساکاریدها (FOS) اشاره کرد.

پیاز همچنین ویتامین سی خوبی دارد. و از سوی دیگر حاوی یک آنتی اکسیدان قوی به نام کوئرستین (Quercetin) است. همه این ها به پاکسازی بدن از مواد مضر و سلامت قلبی عروقی کمک می کنند.

بقیه را در ادامه بخوانید:

خرفه (Purslane) یا به گویش محلی ما پَرپین، یکی از سبزیجات پرطرفدار فصل تابستان است. خیلی جاها ممکن است به عنوان علف هرز یا در گوشه باغچه سبز شود. این سبزی بسیار آبدار است و طعم ملایم آن باعث می شود که آنهایی که طعم تند بعضی سبزیجات را دوست ندارند، خرفه را بهتر بتوانند تحمل کنند.

بتاکاروتن (پیشساز ویتامین A که در هویج هم هست)، ویتامین E (آلفا توکوفرول)، ویتامین C، فولات، منیزیم و پتاسیم خوبی دارد. یکی دیگر از مواد مفید معروفش، امگا 3 است. دقت شود که کلاً چربی موجود در خرفه خیلی کم است اما همان مقداری که هست سرشار از امگا 3 از نوع آلفا لینولنیک اسید (ALA) و گاما لینولنیک اسید (GLA) و کمی هم EPA است. در واقع، بین سبزیجات مطرح پر امگا 3 ترین است.

ساقه خرفه رنگ مایل به قرمزی دارد که به دلیل وجود ماده ای به نام Betalain است. گفته می شود این ماده هم اثرات ضد میکروبی دارد. البته مقدار مواد مغذی که قبلاً گفتیم در برگ خرفه خیلی بیشتر از ساقه آن است. بنابراین مصرف قسمت پربرگ آن بیشترین سود را دارد.

در مجموع با توجه به ترکیباتی که برشمردیم، خرفه برای آبرسانی به بدن، سلامت پوست، سلامت قلبی-عروقی، پیشگیری از سرطان و سرکوب التهاب بدن مفید است. در مطالعات انجام شده در ایران و جهان بر روی خرفه و نیز تخم خرفه مشخص شده که می تواند برای کنترل دیابت و فشارخون هم کمی موثر باشد. یکی دیگر از دیگر فواید طبیعی آن کمک به کاهش وزن است.

دقت شود که اغلب این فواید برای سایر سبزیجات نیز صدق می کند و توصیه به مصرف زیاد و خاص خرفه برای این بیماری ها توصیه درستی نیست؛ بلکه باید آن را در کنار سایر سبزیجات استفاده کرد. نکته دیگری که باید مراقب آن بود، مقدار زیاد اگزالات خرفه است. مصرف زیاد این ماده برای کسانی که در معرض خطر سنگ کلیه هستند مناسب نیست.

موز میوه لوکس و همه پسند

کمتر کسی پیدا می شود که این میوه را دوست نداشته باشد. موز را تقریباً هر جا که سبد میوه باشد می توان یافت! مگر این که به علت قیمت بالایش توان خریدش را نداشته باشند. جالب است بدانید که در جهان موز بیشترین مقدار تولید را بین میوه ها دارد؛ بیشتر از سیب و انگور و پرتقال که در رتبه های بعد اند. در این مطلب قصد داریم بدانیم موز چه خواصی دارد و آیا خاصیت آن هم مانند مقدار تولید آن رتبه اول را کسب می‌کند؟

مواد مغذی

یک موز متوسط 110 کالری، 28 گرم کربوهیدرات که 15 گرم آن قند ساده است و 3 گرم فیبر، و 1 گرم پروتئین دارد.

خواص مهم این میوه را در ادامه مطلب بخوانید:

پرتقال از میوه های فراوان و پرطرفدار ایران و جهان است. در یخچال بسیاری از ما و در سبد میوه مهمانی ها و مراسم ها معمولاً پرتقال جایگاه خاصی دارد. از خودش هم که بگذریم، آب پرتقال آبمیوه مورد علاقه خیلی ها است. به نوعی می توان گفت پرمصرف ترین آبمیوه دنیا است. به هر حال پرتقال میوه آبداری است و تهیه آبمیوه از آن کاری نسبتاً راحت! گرچه هر دو حالت می توانند بخش مفیدی از برنامه غذایی ما را تشکیل دهند، باید دقت کرد که میوه پرتقال از نظر فواید آن بهتر از آب پرتقال است. در ادامه خواص پرتقال را به عنوان رایج ترین مرکبات بر می شماریم و سپس تفاوت های بقیه مرکباتی را که در ایران مصرف می شود بیان می کنیم.

مواد مغذی پرتقال

یک پرتقال بزرگ 86 کالری انرژی، 22 گرم کربوهیدرات، 4.4 گرم فیبر و 1.7 گرم پروتئین دارد.

ویتامین سی

نخستین و معروف ترین خاصیت پرتقال ویتامین سی (یا ویتامین ث) بالای آن است. یک پرتقال بزرگ مقدار مورد نیاز روزانه این ویتامین را برای اغلب افراد جامعه تأمین می کند (حدود 90 میلی گرم). شاید شنیده باشید که ویتامین سی برای سرماخوردگی خوب است. دلیل آن این است که به تقویت سیستم ایمنی کمک می کند. ویتامین سی باعث می شود کلاژن و برخی دیگر ساختارهای بدن درست ساخته شوند و سد محکم تری در مقابل میکروب ها بسازند. ضمناً ویتامین سی نوعی آنتی اکسیدان است، یعنی مولکول های مخربی که خواه ناخواه در بدن تولید یا از بیرون وارد می شود را خنثی می کند و مانع از آسیب رساندن آنها به بافت های بدن می شود. همچنین برای سلامت استخوان ها و مفاصل نقش حیاتی دارد. جالب است بدانید که این ویتامین نوعی اسید ملایم است و مزه ترشی دارد اما آنچه که باعث ترش بودن پرتقال می شود غالباً اسید سیتریک و اسیدهای دیگر است که مقدار آنها خیلی بیشتر از مقدار ویتامین سی است.

در ادامه مطلب با ما همراه باشید

درود به همه عزیزان. خدا رو شکر مرحله ورود به دکتری هم به خوبی انجام شد. با رتبه یک!

خیلی ممنونم از خانواده خوبم که همیشه پشتیبانم بودند و از گرمای محبت شون دلگرم می شدم،

از اساتید گذشته و حال که از آموزش ها و دلسوزی هاشون بهره ها بردم،

و از دوستان و اقوام و آشنایان پرمهری که این ایام به من لطف داشتند و از همراهی شون خوشحال بودم؛ از جمله از شما!

مطالب قبل، از مسواک، خمیر دندان، نخ، دهان شویه و مواد پرخطر گفتیم. با کلیک روی این لینک ها می توانید آن مطالب را بخوانید: قسمت اول - قسمت دوم. به عنوان سومین مطلب، اینجا آخرین نکاتی را که برای سلامت دندان مهم است بیان می کنیم:

سیگار و الکل دو ماده ای که عامل بسیاری از مشکلات سلامت هستند، در مورد دندان هم خطر خود را نشان می دهند. این مواد خطر سرطان ناحیه دهان را افزایش می دهند، رطوبت و بزاق دهان را کم می کنند، نیز پوسیدگی و لَقی دندان را تسریع می کنند. متأسفانه سیگار بر ظاهر دندان هم تأثیر منفی دارد.

نکته مهم دیگر این است که مواد غذایی شیرین یا پرقند را به مدت زیاد در دهان نگه داشتن باعث تماس طولانی مدت و تدریجی قند موجود در آنها و دندان می شود. و این موضوع سبب می شود که چسبندگی بیشتری ایجاد شده و میکروب ها هم فرصت بیشتری برای سوء استفاده داشته باشند. پس فقط نوع غذا مطرح نیست؛ بلکه مدت تماس این مواد غذایی با دندان هم حائز اهمیت است. برای مثال، اگر عادت دارید به طور مداوم شکلات یا آبنبات در دهان داشته باشید یا نوشابه ها و انواع نوشیدنی های شیرین را آرام مزه مزه کنید، خطر پوسیدگی دندان بیشتر می شود.

دندان ها علاوه بر همه این مراقبت ها به بعضی مواد مغذی نیاز دارد تا محکم بماند. پس ما باید مواد غذایی مفید برای دندان را مصرف کنیم؛ به خصوص مواد دارای کلسیم (لبنیات، بعضی سبزیجات و بعضی حبوبات)، پروتئین (لبنیات، گوشت ها، حبوبات و ...)، ویتامین سی (مرکبات، سبزیجات و ...) و ویتامین دی (نور آفتاب یا مکمل و ...) برای سلامت دندان اهمیت دارند. این مواد یا برای تشکیل و حفظ مواد سخت دندان لازم اند یا برای استحکام و سلامت لثه. 

بعضی مشکلات گوارشی که سبب بازگشت مواد اسیدی معده به ناحیه دهان می شود ممکن است در درازمدت برای دندان مشکل زا باشند. مثلاً اگر ریفلاکس معده دارید یا مرتب استفراغ می کنید حتماً با مراجعه به پزشک این مشکلات را بهبود دهید. چون مواد اسیدی به اصطلاح دندان را می خورند.

علاوه بر این ها، اجازه ندهید دهان به مدت طولانی یا مرتباً خشک شود. وقتی بزاق کم باشد، خطر آسیب به دندان بیشتر می شود. پس مرتب آب و مایعات بدون شکر استفاده کنید. نکته کاربردی آخر این است که در شرایطی که دسترسی به مسواک ندارید، مثلاً در سفر یا مهمانی یا محل کار، بعد از صرف غذا یا شیرینی ها، دهان را به خوبی بشویید و بقایای غذا را از آن خارج کنید. شستن دهان با آب نمک مؤثر تر از آب خالی است. همین طور می توان از آدامس های بدون قند ساده (حاوی زایلیتول و موارد مشابه) بعد غذا استفاده کرد.

امیدوارم دندان های شما همیشه محکم و استوار باشند و برای تان بدرخشند. مراقب شان باشید!

از عادات بدی که ما رو گرفتار اضافه وزن و مشکلات گوارشی می کنه «بلعیدن» هست. البته بلع به خودی خود بد نیست و اصلاً مرحله­ای لازم برای غذا خوردنه. اما مشکل وقتی پیش میاد که قبل بلع، «جویدن» خوب اتفاق نیفته.

ما اگه قاشق پشت قاشق و لقمه پشت لقمه تو دهان بذاریم، فرصت نمی کنیم خوب بجویم. بعضی هامون هم که فرصت می کنیم، حوصله نداریم. و در هر صورت غذا رو به صورت نارس و انبوه به ادامه مسیر گوارش می فرستیم.

این طور، قبل این که پیام های سیری از راه برسند و خوردن ما رو متوقف کنند، کلی غذا رو بلعیدیم. و از عواقب این عادت، افزایش احتمال اضافه وزن و در کنارش مشکلاتی مانند احساس پری بیش از حد، شکم درد و نفخ هست.

دنبال شماره نباشیم! که هر لقمه رو 10 بار بجویم یا 20 بار یا 30 بار. بسته به نوع و بافت غذا فرق می کنه. باید این قدر بجویم که خوب نرم و ریز بشه بعد می تونیم با خیال راحت قورت بدیم.

ممنون که فکر سلامتی خودتون هستید.

سیب را همه به خاطر سلامتی بخشی آن می شناسند. بارها شنیده ایم که «اگر روزی یک سیب بخورید مریض نمی شوید!». در لوگوهای بسیاری از محصولات و برنامه های سلامت، سیب سبز یا سرخ می بینیم. می توان گفت که این میوه نماد سلامتی محسوب می شود. حتماً خواص مهمی دارد که این همه محبوب شده است. بیایید با هم چند تا از خاصیت های این میوه پرطرفدار را بخوانیم.

سیب مواد مغذی خوبی دارد، به ویژه فیبر، ویتامین های ث، ب، کا و مواد معدنی مانند پتاسیم و مس. جالب است که گرچه سیب منبع مطرح هیچ کدام از این ویتامین ها و مواد معدنی نیست اما از هر کدام اندازه ای در خود دارد که آن را در مجموع ارزشمند می کند. سیب همین طور دارای موادی به نام پلی فنول است که برای سلامت خیلی مفید اند. البته اگر پوست سیب را دور بریزید بخشی از این مواد مفید را از دست می دهید.

این میوه برای کاهش وزن کاربردی است. چون مصرفش باعث سیری می شود. در این خصوص فیبرهای آن نقش اصلی را ایفا می کنند. امتحان کنید و چند تکه قبل یک وعده غذایی بخورید تا اثر سیرکنندگی آن را ببینید!

این میوه با ارزش سلامت قلب و عروق را نیز ارتقا می دهد. فیبر آن باعث کاهش کلسترول می شود که از عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی است. پلی فنول ها هم در کاهش فشار خون و خطر سکته مغزی موثر اند. و احتمالاً به دلیل همین پلی فنول ها و فیبر، سیب میتواند در پیشگیری از دیابت به ما کمک کند.

بخش اعظم فیبر سیب، پکتین نام دارد. این نوع فیبر غذای لذیذی برای باکتری های مفید روده ما است. وقتی این باکتری های مفید با استفاده از پکتین فعال تر شوند، به سلامت بدن ما هم خیلی کمک می کنند. در واقع، آنها باکتری های قدردانی هستند و جواب پذیرایی شما را خوب می دهند!!

خواص سیب به همین موارد ختم نمی شود. در کاهش خطر سرطان و آسم و بهبود سلامت استخوان و مغز و ... هم اثرات خوبی برای آن دیده شده است. مگر یک میوه چقدر باید همه کاره و پرخاصیت باشد تا شما ترغیب شوید گازی به آن بزنید؟! آن هم در شرایطی که در جای جای ایران انواع سیب ها در دسترس است؛ سیب زرد، سرخ، سیب گلاب، سیب ترش و ... . بنابراین پیشنهاد ما این است که اجازه دهید سیب خواصش را برای سلامت شما به ارمغان آورد.

در مطلب پیشین خوندیم که برای حفظ سلامت دندان باید مسواک بزنیم و جزئیاتی رو درباره خود مسواک و خمیر دندان دیدیم (برای مشاهده مطلب قبل اینجا کلیک کنید). اما آیا همین کافی هست؟

باید در کنار مسواک، نخ دندان هم استفاده کنید. بهتره که یک بار در روز با نخ دندان بین دندان ها رو یعنی جاهایی که معمولاً مسواک بهشون نمیرسه تمیز کنید. مثلاً آخر شب زمان خوبی هست. برای این که لثه های مبارک خودتون رو داغون نکنید حتماً آموزشش رو ببینید و اصولی انجامش بدید!

ایا دهان شویه هم لازم هست؟ برای کسانی که هم مسواک هم نخ دندان می زنند خیلی لازم نیست. اما استفاده ازش فوایدی داره. بهتره دهان شویه حاوی فلوراید باشه.

حالا فرض کنیم از این روش ها برای حفظ سلامت و استحکام دندان ها استفاده می کنیم. می تونیم همه چیز با این دندان ها مصرف کنیم؟

خیر! در این زمینه هم باید اصولی رعایت بشه. بدترین غذاها برای دندان، سه دسته اند: شیرینی ها – اسیدی ها – سنگ ها!

شیرینی ها به خصوص اونهایی که بدجور به دندان می چسبند، میکروب ها رو جذب میکنند و اونها زیاد میشن و مواد اسیدی تولید میکنند که دندون ها رو می پوسونه. شکلات، قنادی، نوشابه ها و آب میوه های قند دار از مثال هاش هستند.

اسیدی ها یه مرحله خطرناک ترند. چون اسید لایه روی دندان رو به تدریج حل میکنه و این میتونه در دراز مدت مخرب باشه. مثلاً نوشابه ها، آب لیمو ترش، سرکه و ترشی ... . بدترین حالت اینه که این ها رو تنهایی مصرف کنید و مدت زیادی تو دهان نگه دارید!

سنگ ها، بله درست خوندید! البته منظور ما مواد غذایی هست که سفت اند و مثل سنگ می مونن. بدا به حال کسانی که با دندان هاشون انواع بادام و پسته و این جور موارد رو میشکونن! سعی کنید از وسیله برای شکوندن این ها استفاده کنید. همچنین حواس تون باشه داخل برنج و حبوباتی که تهیه می کنید سنگ ریزه نباشه. و مورد آخر دیده شده بعضی عزیزان مشاغل شون طوری هست که از دندان ها برای کندن و کشیدن بند و سیم و چسب و ... استفاده می کنند! که خیلی بدکاری هست.

بسیاری سالمندان از مشکلات پوکی استخوان یا مراحل پیشین آن رنج میبرند. به خصوص خانم ها بعد سن یائسگی به دلیل تغییرات هورمونی بیشتر از پیش در معرض مشکلات استخوان و خطر شکستگی قرار میگیرند. و این شکستگی‌ها که راحت اتفاق می‌افتد منشأ ناتوانی در انجام امور روزمره و مراقبت از خود می‌شود که برای سالمند خیلی ناراحت‌کننده است.

مهم ترین گروه غذایی که مصرفش در همه سنین از جمله سالمندان برای تامین کلسیم توصیه میشود لبنیات است. اما مشکلی که برای سالمندان عزیز پیش می‌آید اثری است که در طب سنتی به نام «سردی لبنیات» گفته میشود. دو‌ عارضه معمولش درد مفاصل و مشکلات هضم و گوارشی است که در این گروه سنی بعد مصرف لبنیات ممکن است رخ دهد.

باید چه کار کرد؟
اول باید تاکید کنیم که سالمندان به کلسیم نیاز دارند، بیش از سن جوانی. کلسیم برای پیشگیری از پوکی استخوان یا جلوگیری از تشدید آن لازم است. همین طور پروتئین مرغوبی که از لبنیات به دست می‌آید و سایر املاح و ویتامین های این گروه غذایی برای آنها مفید است. پس نباید از این نکته غافل شد.

دوم باید دید به صورت فردی، هر سالمند با مصرف لبنیات از انواع مختلف چه پاسخی میدهد. به دو کلمه «فردی» و «انواع لبنیات» دقت شود. یعنی هر عزیز سالمند باید انواع مختلف لبنیات را امتحان کند و ببیند آیا مشکلات گوارشی یا درد مفاصل یا احیانا علائم نامطلوب دیگر با مصرف هر نوع برایش ایجاد میشود یا خیر. آن انواعی از لبنیات که باعث ایجاد مشکل میشود میتوانند استفاده نکنند یا کمتر مصرف کنند، و به جایش از سایر انواع استفاده کنند. یا این که به همراه مواد غذایی با طبع گرم مانند خرما و پونه و نعناع و دارچین و ...، متناسب با نوع لبنیات، میل کنند. پس شیر سرد، شیر گرم، شیر موز، ماست از انواع مختلف، پنیر از انواع مختلف، کشک کم نمک، دوغ و ... باید جداگانه امتحان شود. چرا که ممکن است بعضی مناسب باشد و بعضی دیگر باعث علایم مثلا شکم درد یا افزایش درد کمر یا سردرد شود.

محروم کردن خود از مصرف هرگونه لبنیات معمولاً اشتباه است. ولی در افرادی که به هر صورت نمی‌توانند یا نمی‌خواهند لبنیات مصرف کنند، باید کلسیم را از راه‌های دیگر به دست آورند. بادام، کنجد یا ارده، کلم بروکلی و دیگر سبزیجات سبز تیره، انجیر خشک، بعضی لوبیاها، خورش‌های حاوی استخوان مرغ یا قلیه حاوی استخوان‌ ماهی و محصولات غنی‌شده با کلسیم مانند شیر سویا. اما معمولاً تأمین کلسیم از این منابع غیرلبنی دشوار است. بنابراین توصیه میشود سالمندی که لبنیات اصلا مصرف ندارد، از مکمل کلسیم استفاده کند.

در آخر به اغلب سالمندان توصیه می‌شود مکمل ویتامین دی مصرف کنند. چرا که این ویتامین هم در جذب و اثربخشی کلسیم و پیشگیری از پوکی استخوان و نیز کاهش خطر بیماری‌های مزمن دیگر موثر است. راه دیگر تأمین ویتامین دی برای کسانی که نمیخواهند مکمل استفاده کنند مواجهه پوست با آفتاب، حداقل دو دست تا آرنج و صورت و گردن، بدون کرم ضد آفتاب و نه از پشت شیشه، در حد ربع ساعت چند روز در هفته است. ولی باید احتیاط کرد که آفتاب تند و سوزاننده یا مدت بیش از ربع ساعت مواجهه، خطر سرطان پوست را هم به همراه دارد. با توجه به این که مکمل در مقدار مناسب عوارض خاصی معمولا ندارد، مصرف مکمل بهتر از راه‌های دیگر است. به جز در شرایط خاص که فرد بیماری‌ یا مشکل خاصی دارد و به تشخیص پزشک نباید مکمل ویتامین دی استفاده کند.